اولین مدیر عامل رادیو تلویزیون ملی ایران درگذشت | زندگینامه رضا قطبی؛ از نزدیکی به فرح تا شایعه ارتباط با افشین قطبی

 راستان | رضا قطبی، اولین مدیرعامل رادیو تلویزیون ملی ایران امروز در پاریس درگذشت.

به گزارش راستان، رضا قطبی رییس رادیو و تلویزیون ملی ایران از سال ۱۳۴۲ مقدمات راه‌اندازی این سازمان را با همراهی فرخ غفاری و سیروس هدایت فراهم کرد.

زندگینامه رضا قطبی

رضا قطبی، با نام اصلی عبدالرضا متولد ۱۳۱۸، تحصیل‌کرده فرانسه و استاد ریاضی در دانشگاه آریامهر (شریف فعلی) بود. او پسردایی فرح دیبا بود و از کودکی با او بزرگ شده بود. 

رضا قطبی و فرح پهلوی در نوجوانی 

خانواده و تحصیلات 

او فرزند محمدعلی قطبی (مهندس ساختمان و مقاطعه کار) و لوئیز صمصام بختیاری و هم‌چنین پسردایی فرح دیبا (همسر محمدرضاشاه پهلوی) بود. محمدعلی قطبی، فرزند شیخ باقرخان لاهیجی بود. قطب الدین محمد لاهیجی، جد آنان از جمله علما و ریاضیدانان قرن یازدهم هجری بود. فرح دیبا به دلیل مرگ پدرش سهراب دیبا، از کودکی با خانواده قطبی زندگی می‌کرد. 

قطبی تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه ایتالیایی‌ها و دوره دبیرستان را در مدرسه فرانسوی‌ها گذراند. سپس به کمک بورس خیریه ایزابل تهران به همراه دخترعمه‌اش فرح دیبا جهت ادامه تحصیل رهسپار فرانسه شد و در رشته مهندسی برق در پلی‌تکنیک پاریس مشغول به تحصیل گردید. او در دروس ریاضی از استعداد خوبی برخوردار بود. او از دانشجویان ملی‌گرای عضو حزب پان ایرانیست بود، ولی پس از ازدواج فرح پهلوی با محمدرضاشاه پهلوی در سال ۱۳۳۸، تحصیلات خود را به پایان رساند و به ایران بازگشت و به دربار راه پیدا کرد.

ریاست تلویزیون ملی ایران

او ابتدا در دفتر کوچکی وابسته به وزارت اطلاعات و جهانگردی مشغول به کار شد و طرح‌های مربوط به تأسیس یک تشکیلات بزرگ تلویزیونی را تهیه می‌کرد، تا اینکه به ریاست تشکیلات جدید «سازمان تلویزیون ملی ایران» منصوب شد و تا سال ۱۳۵۷ خورشیدی این سمت را برعهده داشت. [نیازمند منبع]وی در مدت کوتاهی توانست دستگاه رادیو و تلویزیون ایران را به صورت منظم راه بیندازد و توسعه بدهد. وی همچنین مدیر عامل سازمان هنر شیراز بود که از سال ۱۳۴۶ عهده‌دار برگزاری جشن هنر شیراز بود.

گفته می‌شود که قطبی و شجاع‌الدین شفا پیشنهاد دهندگان طرح تغییر تقویم کشور از هجری خورشیدی به شاهنشاهی بودند. متن خطابه معروف من صدای انقلاب شما را شنیدم (واپسین سخنرانی محمدرضا پهلوی در تلویزیون) را نیز او به همراه سید حسین نصر نوشته بود که شاه را با اصرار و فشار زیاد راضی به خواندن آن کردند. برخی از هواداران پهلوی مدعی‌اند این نطق پوست موز زیر پای محمدرضا پهلوی بوده و سقوط او را سرعت بخشیده است.

رضا قطبی و فرح پهلوی 

عقاید متفاوت و اختلاف نظر قطبی با شاه و ساواک 

 قطبی خود را ناسیونالیست می‌دانست ولی در واقع یک طرفدار چپ بود. در تلویزیون از افراد باسواد و با استعداد استفاده می‌کرد. او حتی اجازه داد افرادی مانند خسرو گلسرخی و احمد شاملو نیز در تلویزیون به فعالیت بپردازند. پخش تصاویر تشییع جنازه غلامرضا تختی از تلویزیون موجب شد تا روابط وی مدتی با محمدرضا پهلوی تیره شود. بخصوص که ساواک نیز مرتباً در خصوص وی گزارش‌های منفی برای شاه می‌فرستاد. سپهبد محسن محسن هاشمی نژاد درباره نحوه فعالیت او در تلویزیون ملی ایران گفته است: «خود من در کانال دو فیلمی را دیدم که به دانشجویان نشان می‌داد به چه ترتیب شما در مقابل پلیس مقاومت کنید. یک فیلم سینمایی که موضوعش این بود. و همان شب من به آقای قطبی تلفن کردم که آقا شما چه منظوری از این کار دارید؟ شما نمی‌بینید الان وضع دانشگاه‌ها به چه صورتی است که هر روز پلیس با دانشجویان درگیر است؟ شما دارید درس می‌دهید به این‌ها؟»

به گفته محمد باهری، رضا قطبی معتقد بوده که جلوی تظاهرات مخالفان شاه نباید گرفته بشود چون تظاهرات سالمی هست و به سربازان و افسران گل داده شده. او همچنین معتقد به عفو مخالفان بوده.

پس از انقلاب 

س از پیروزی انقلاب اسلامی، قطبی مدتی در تهران بصورت مخفیانه زندگی می‌کرد تا اینکه فرح پهلوی با پرداخت هزینه‌ای کلان راه خروج وی را فراهم کرد و پس از مرگ شاه بار دیگر قطبی به حلقه یاران فرح پیوست.او در آمریکا نیز به فعالیت‌های مخابراتی اشتغال داشته‌است.

با مطرح شدن نام افشین قطبی به عنوان مربیگری تیم فوتبال پرسپولیس در سال ۱۳۸۶ بسیاری از رسانه‌ها مدعی شدند که او پسر رضا قطبی است. اما افشین قطبی ماه‌ها بعد پیش از نوروز ۱۳۸۷ در یک گفتگوی رادیویی این نسبت را تکذیب کرد.